De Omgevingswet

illustratie met Nederlands landschap

Sinds 1 januari 2024 is er één wet die alles regelt voor de ruimte waarin we wonen, werken en verblijven. De Omgevingswet. Deze nieuwe wet geldt voor alle inwoners, organisaties en ondernemers in Nederland. De Omgevingswet bundelt de regels voor alles wat u buiten ziet, hoort en ruikt. Bijvoorbeeld: milieu, bodem, water, wegen, monumenten, natuur, geluid en nieuwbouw. 

De Omgevingswet is nieuw. Alle eerdere wetten en regels vallen nu onder deze ene nieuwe wet. Op 1 januari 2024 'staat niet alles meteen op de goede plek'. Bovendien gaan we (inwoners, ondernemers en overheid) anders met elkaar samenwerken. Dat zal in het begin wennen zijn en wellicht gaat niet alles meteen goed. Uiteindelijk gaan we ervan uit dat met de Omgevingswet de besluitvorming beter gaat.

Filmpje met uitleg over de Omgevingswet (externe bron)
YouTube video: Animatie Omgevingswet (externe bron)
Illustratie met link naar de YouTube video over de Omgevingswet
Wat merkt u van de Omgevingswet?

Misschien merkt u in eerste instantie niets van de Omgevingswet.

Maar als u iets wilt verbouwen aan uw huis of tuin en u vraagt een vergunning aan, dan gaat dat anders dan voorheen. U bent dan initiatiefnemer. U zoekt de regels voor bouwen en verbouwen op in het (nieuwe) Omgevingsloket en kunt daar ook meteen een vergunning aanvragen of een melding doen.

De Omgevingswet zorgt er ook voor dat u kunt meepraten over de Toekomstvisie, Omgevingsvisie, Omgevingsplan en en over initiatieven bij u in de buurt. De Omgevingswet stimuleert dat u actiever wordt benaderd om mee te denken. U bent hierbij mogelijk een belanghebbende. In de Omgevingswet staat wat de mogelijkheden zijn om uw mening over die plannen te geven (participatie).

Wat is er veranderd door de nieuwe Omgevingswet?

Een belangrijke verbetering van de nieuwe wet is dat de leefomgeving meer in samenhang wordt ingevuld. Dat betekent dat bij het maken van plannen ook thema’s worden betrokken zoals: energie, duurzaamheid, sociale en maatschappelijke uitdagingen. De bedoeling is dat hiermee de kwaliteit van de leefomgeving verbetert en dat betere besluiten worden genomen over de invulling van de buitenruimte. Daar hebben alle inwoners en ondernemers profijt van.

Een ander verschil is dat met de komst van de Omgevingswet de inzichtelijkheid, de voorspelbaarheid en het gebruiksgemak wordt vergroot. Circa 26 wetten zijn samengevoegd tot één nieuwe Omgevingswet.

U kunt in één keer kennis nemen van de regels en voorschriften van de verschillende bestuurslagen (gemeenten, waterschappen, provincies en Rijk).

Het uitgangspunt in de Omgevingswet is om zoveel mogelijk te werken met conceptaanvragen, zodat in een zo vroeg mogelijk stadium afstemming met de initiatiefnemer kan plaatsvinden, met als doel om het formele vergunningenproces zo snel en soepel mogelijk te laten verlopen. Ook geeft dit de initiatiefnemer de tijd om het initiatief te bespreken met buurtgenoten.

Belangrijkste wijzigingen

  • Het oude Omgevingsloket Online (OLO) is niet meer beschikbaar. Er is een nieuw Omgevingsloket waar u online een vergunning kunt aanvragen, een melding kunt doen of aanvullende informatie kunt doorgeven. 
  • De bestemmingsplannen van uw gemeente worden omgevormd tot een omgevingsplan. Een omgevingsplan bevat niet alleen informatie over de bestemming van een plek. Het omvat ook regels voor geluid, bodem – en soms ook voor zaken als energiemaatregelen en duurzaamheid. 
  • De beslistermijn is bij een reguliere korte procedure maximaal 8 weken. Hierbij is geen rekening gehouden met het mogelijk verlengen en opschorten van de beslistermijn. Daarna is er mogelijk nog een bezwaar-  en beroepsprocedure van toepassing. Wanneer uw vergunningaanvraag complex is, kan het zijn dat uw aanvraag onder een uitgebreide procedure valt. In dat geval is de beslistermijn langer (26 weken). Hierbij is geen rekening gehouden met het verlengen en opschorten van de beslistermijn.

Als u in 2023 toestemming heeft gekregen (een vergunning) om iets te doen, dan raakt u deze niet kwijt door invoering van de Omgevingswet.

Moet de gemeente, het waterschap of de provincie uw aanvraag nog behandelen, dan gebeurt dat in principe nog volgens de oude wetgeving. U moet dan wel in 2023 alle benodigde stukken hebben aangeleverd.

Waarom is de Omgevingswet nodig?

Sinds 1810 waren er veel verschillende wetten en regels voor de buitenruimte, zoals voor bodem, water, wegen, milieu, monumenten, natuur, geluid en nieuwbouw. Deze wetten waren niet alleen ingewikkeld; ze spraken elkaar soms ook tegen en er werden meerdere termen gebruikt terwijl hetzelfde werd bedoeld. De losse regels en wetten verhinderden ook vaak de ontwikkeling van innovatieve, duurzame initiatieven. Daarom zijn 26 wetten gebundeld in één Omgevingswet.

Wat merk ik als inwoner van de Omgevingswet?

Als inwoner merkt u misschien in eerste instantie niets van de Omgevingswet. Maar als u iets wilt verbouwen aan uw huis of tuin en u vraagt een vergunning aan, dan gaat dat anders dan voorheen. U maakt hiervoor gebruik van een nieuw online loket, het Omgevingsloket

De Omgevingswet zorgt er ook voor dat u kunt meepraten over de Omgevingsvisie, het Omgevingsplan en Ontwikkelperspectieven in onze gemeente. En over initiatieven bij u in de buurt. De Omgevingswet stimuleert dat u actiever wordt benaderd om mee te denken. Zie ook Participatie - Hoe kunt u meedenken en meepraten.

Wat zijn de voordelen van de Omgevingswet?
  • Een belangrijke verbetering van de nieuwe wet is dat de fysieke leefomgeving meer in samenhang wordt gezien en benaderd. Dat betekent dat bij het invullen van plannen ook thema’s als energietransitie, duurzaamheid, sociale en maatschappelijke uitdagingen worden betrokken. De bedoeling is dat hiermee de kwaliteit van de leefomgeving verbetert en dat er betere besluiten worden genomen over de invulling van de buitenruimte. Daar hebben alle inwoners en ondernemers profijt van.
     
  • Ambtenaren en inwoners hebben via het Omgevingsloket toegang tot dezelfde informatie.